معرفی کابل‌های فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV)

در دنیای برق صنعتی و شهری، کابل‌ها یکی از اساسی‌ترین اجزای شبکه‌های انتقال و توزیع انرژی هستند. بسته به میزان ولتاژ قابل تحمل، کابل‌ها در گروه‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. در این بخش، به‌طور ویژه به دو دسته پرکاربرد کابل‌های فشار ضعیف (Low Voltage - LV) و فشار متوسط (Medium Voltage - MV) می‌پردازیم و مفاهیم پایه‌ای هرکدام را بررسی می‌کنیم.

کابل‌های فشار ضعیف (LV) چیست؟

کابل فشار ضعیف (LV) به کابل‌هایی گفته می‌شود که برای انتقال جریان الکتریکی در ولتاژهای تا حداکثر ۱۰۰۰ ولت (1kV) طراحی شده‌اند. این کابل‌ها در تأسیسات خانگی، تجاری و صنعتی سبک بسیار کاربرد دارند.

مشخصات کلی کابل‌های LV:

• محدوده ولتاژ: از 0.6/1 کیلوولت و پایین‌تر

• مناسب برای انتقال برق در فواصل کوتاه

• طراحی شده برای تأسیسات روشنایی، تجهیزات خانگی، تابلوهای برق و شبکه داخلی ساختمان‌ها

• اغلب با عایق PVC یا XLPE و غلاف بیرونی PVC تولید می‌شوند

کابل‌های فشار متوسط (MV) چیست؟

کابل فشار متوسط (MV) برای انتقال انرژی الکتریکی با ولتاژهای بین ۱ تا ۳۳ کیلوولت (kV) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کابل‌ها بیشتر در شبکه‌های توزیع برق منطقه‌ای، پست‌های برق، صنایع سنگین و نیروگاه‌ها دیده می‌شوند.

مشخصات کلی کابل‌های MV:

• محدوده ولتاژ: از 1kV تا 33kV

• تحمل جریان‌های بالا و فواصل طولانی‌تر

• دارای عایق تقویت‌شده و ساختار حفاظتی پیشرفته‌تر (نظیر زره فولادی یا صفحه نیمه‌هادی)

• مناسب برای کاربردهای صنعتی، زیرزمینی یا هوایی در شرایط سخت

مقایسه ابتدایی کابل‌های LV و MV

چرا شناخت تفاوت این دو کابل مهم است؟

در انتخاب کابل مناسب برای یک پروژه الکتریکی، باید نوع کاربرد، سطح ولتاژ، شرایط محیطی و ایمنی سیستم را در نظر گرفت. استفاده اشتباه از کابل (مثلاً استفاده از کابل LV در پروژه‌ای با نیاز به MV) می‌تواند منجر به خطرات جانی، آسیب تجهیزات و خرابی کل سیستم برق‌رسانی شود.

تفاوت‌های فنی در ساختار کابل‌های LV و MV

درک تفاوت‌های ساختاری کابل‌های فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV) به شما کمک می‌کند تا با توجه به نیاز پروژه، کابلی مناسب، ایمن و استاندارد انتخاب کنید. در این بخش، تفاوت‌ها را از نظر اجزای تشکیل‌دهنده و ویژگی‌های مهندسی بررسی می‌کنیم.

۱. تفاوت در ساختار کلی کابل

۲. نوع و ضخامت عایق

• کابل‌های LV عموماً دارای عایق PVC یا XLPE هستند که برای ولتاژهای پایین کافی است.

• کابل‌های MV نیاز به عایق ضخیم‌تر، مقاوم‌تر در برابر گرما و تنش الکتریکی دارند. از XLPE تقویت‌شده یا EPR در آن‌ها استفاده می‌شود.

۳. وجود لایه‌های نیمه‌هادی و شیلد در کابل‌های MV

یکی از تفاوت‌های کلیدی کابل MV نسبت به LV، وجود لایه‌های نیمه‌هادی و شیلد است:

• لایه نیمه‌هادی داخلی: برای یکنواخت‌سازی میدان الکتریکی بین هادی و عایق

• لایه نیمه‌هادی خارجی: بین عایق و شیلد فلزی قرار دارد

• شیلد فلزی: برای تخلیه بارهای نشتی، کاهش نویز و افزایش ایمنی

⚠️ کابل‌های LV معمولاً فاقد این لایه‌ها هستند، زیرا در ولتاژهای پایین نیازی به کنترل میدان الکتریکی نیست.

۴. محافظ مکانیکی (زره فلزی)

• در کابل‌های MV برای دفن مستقیم در زمین یا کاربردهای صنعتی سنگین، از زره‌های فولادی (SWA) یا نوارهای فولادی پیچیده استفاده می‌شود.

• در کابل‌های LV این لایه اغلب وجود ندارد، مگر در موارد خاص مانند کابل دفنی یا کابل‌های آرموردار.

۵. مقاومت در برابر حرارت و شرایط محیطی

• کابل MV برای عملکرد در دمای بالاتر (تا ۹۰–۱۲۰ درجه) طراحی می‌شود.

• کابل‌های LV معمولاً در بازه دمایی ۷۰ تا ۹۰ درجه سانتی‌گراد کار می‌کنند.

• غلاف بیرونی در کابل‌های MV اغلب مقاوم‌تر در برابر UV، روغن، حریق و مواد شیمیایی است.

کاربردهای کابل‌های فشار ضعیف و فشار متوسط

یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب کابل، شناخت دقیق محیط مصرف و نوع پروژه است. در این بخش به بررسی کاربردهای رایج کابل‌های LV و MV در صنعت، ساختمان‌سازی، پروژه‌های زیربنایی و شبکه‌های برق شهری می‌پردازیم.

📌 کاربردهای کابل فشار ضعیف (LV)

کابل‌های LV بیشتر برای مصارف عمومی و داخلی طراحی شده‌اند. برخی از مهم‌ترین موارد استفاده عبارتند از:

۱. تأسیسات ساختمان‌های مسکونی و تجاری

• روشنایی داخلی و خارجی

• پریزها و سیستم برق عمومی

• آسانسور، پله‌برقی، سیستم اعلام حریق

۲. تابلوهای برق

• اتصال به تجهیزات الکتریکی در تابلوهای LV

• ارتباط بین کلیدها، رله‌ها، ترمینال‌ها

۳. سیستم‌های صنعتی سبک

• ماشین‌آلات کوچک

• تابلوهای کنترلی کم‌مصرف

• تغذیه موتورهای کوچک با توان پایین

۴. کابل‌کشی داخل کانال یا روی سینی کابل

• محیط‌های خشک یا نیمه‌مرطوب

• کاربردهای داخل ساختمان، دفنی کوتاه‌مدت یا گذر از کف کاذب

⚠️ توجه: استفاده از کابل LV برای ولتاژهای بالاتر از ۱ کیلوولت مجاز نیست و منجر به خطرات ایمنی جدی خواهد شد.

⚙️ کاربردهای کابل فشار متوسط (MV)

کابل‌های MV برای تأمین برق در پروژه‌های بزرگ، صنعتی و شبکه‌های توزیع منطقه‌ای به کار می‌روند. مهم‌ترین کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

۱. پست‌های برق و ترانسفورماتورها

• ارتباط بین پست‌های برق منطقه‌ای و خطوط تغذیه توزیع

• اتصال از ترانسفورماتور تا تابلو MV یا کلید اصلی

۲. کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی سنگین

• تغذیه خطوط تولید بزرگ، کوره‌های صنعتی، موتورهای با توان بالا

• انتقال برق بین بخش‌های مختلف کارخانه

۳. پروژه‌های زیرساختی و عمرانی

• انتقال برق در شهرک‌های صنعتی، نیروگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن و مترو

• استفاده دفنی یا هوایی در شرایط محیطی سخت (زیرزمین، زمین سنگی، محیط‌های شیمیایی)

۴. نیروگاه‌ها و مراکز داده

• تأمین پایدار برق برای مراکز حساس

• کاهش افت ولتاژ در خطوط طولانی

جدول کاربرد مقایسه‌ای

راهنمای انتخاب بین کابل‌های LV و MV برای پروژه‌های برق

انتخاب صحیح بین کابل فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV) یک تصمیم حیاتی در طراحی و اجرای پروژه‌های برق است. استفاده از کابل نامناسب می‌تواند منجر به تلفات انرژی، اختلال در عملکرد تجهیزات یا حتی خطرات ایمنی شود. در این بخش، معیارهای اصلی برای انتخاب نوع کابل مناسب را بررسی می‌کنیم.

🔍 معیارهای مهم در انتخاب نوع کابل

۱. سطح ولتاژ کاری سیستم

• اگر ولتاژ سیستم شما زیر ۱ کیلوولت است، کابل LV مناسب خواهد بود.

• اگر ولتاژ سیستم بین ۱ تا ۳۳ کیلوولت است، کابل MV انتخاب درست‌تری است.

۲. توان انتقالی و جریان مصرفی

• در مصارف پرتوان (مثلاً موتورهای بزرگ یا خطوط انتقال کارخانه)، معمولاً نیاز به کابل MV است تا جریان را با کمترین افت ولتاژ منتقل کند.

۳. فاصله مسیر کابل‌کشی

• اگر فاصله زیاد باشد (مثلاً بالای ۲۰۰ متر)، افت ولتاژ به یک عامل جدی تبدیل می‌شود. کابل MV به دلیل مقاومت کمتر و توان انتقال بالاتر، انتخاب بهتری است.

۴. شرایط محیطی نصب

۵. استانداردها و ایمنی

• کابل‌های MV باید مطابق استانداردهای بین‌المللی نظیر IEC 60502-2 یا BS 6622 تولید شده باشند.

• برای LV نیز استاندارد IEC 60227 یا ISIRI 3569 در ایران رایج است.

۶. بودجه پروژه

• کابل‌های MV به‌طور طبیعی گران‌تر از کابل‌های LV هستند. اگر پروژه در سطح ولتاژ پایین است و مسیر کوتاه، ممکن است انتخاب LV منطقی‌تر باشد.

📌 چند نکته مهم پیش از خرید

1. همیشه مشخصات فنی تجهیزات متصل به کابل را بررسی کنید (موتورها، ترانس‌ها، تابلوها).

2. افت ولتاژ مجاز در مسیر را محاسبه کنید؛ طبق استانداردها، این مقدار نباید از ۵٪ تجاوز کند.

3. به نوع کاربرد پروژه نگاه کنید: ساختمانی، صنعتی، زیرساختی یا خاص؟

4. کابل را فقط از برندها و تأمین‌کننده‌های معتبر خریداری کنید تا کیفیت عایق، شیلد و رسانا تضمین شده باشد.

جمع‌بندی نهایی و راهنمای خرید کابل‌های LV و MV

پس از بررسی تفاوت‌های ساختاری، کاربردها و نکات فنی کابل‌های فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV)، اکنون زمان جمع‌بندی است. در این بخش، با نگاه خلاصه اما کاربردی، به شما کمک می‌کنیم انتخاب مطمئن‌تری داشته باشید، مخصوصاً هنگام خرید اینترنتی کابل‌های برق صنعتی و ساختمانی.

🔍 جمع‌بندی تفاوت‌ها به‌صورت جدول

🛒 نکات کلیدی برای خرید مطمئن از فروشگاه کالای برق

1. بررسی سطح ولتاژ مورد نیاز پروژه

حتماً مشخص کنید که کابل برای سیستم با چه ولتاژی استفاده خواهد شد (مثلاً کابل تغذیه تابلو روشنایی یا کابل اصلی ورودی پست برق).

2. درنظر گرفتن شرایط نصب

• برای مسیرهای دفنی یا محیط‌های خشن، کابل زره‌دار (آرموردار) انتخاب شود.

• در مسیرهای داخل ساختمان یا سینی کابل، کابل ساده با غلاف PVC کافی است.

3. توجه به مشخصات فنی کابل

• نوع هادی: مس یا آلومینیوم

• نوع عایق: PVC یا XLPE

• تعداد رشته: تک‌ رشته، دو، سه یا چند رشته

• استاندارد ساخت: IEC، ISIRI، یا BS

4. برند و گارانتی

از برندهای معتبر با گواهینامه استاندارد و ضمانت‌نامه رسمی خرید کنید. (مثلاً: خراسان، سیمیا، البرز، البرز الکتریک نور)

5. پشتیبانی فنی و مشاوره رایگان

فروشگاه‌هایی که تیم پشتیبانی فنی قوی دارند، در انتخاب دقیق‌تر و کاهش خطای خرید کمک مؤثری خواهند بود.

✅ نکات ویژه برای خریداران صنعتی:

• اگر مصرف‌کننده تجهیزات با توان بالا هستید (مانند الکتروموتورهای صنعتی، کوره‌ها یا پست‌های توزیع)، حتماً از کابل MV استفاده کنید.

• همیشه افت ولتاژ و جریان مجاز را طبق استانداردها محاسبه کنید.

• نصب کابل‌های MV باید توسط برق‌کار متخصص و دارای صلاحیت انجام شود.

📌 توصیه ویژه برای فروشگاه آنلاین کالای برق

پیشنهاد می‌شود در سایت، برای بخش فروش کابل:

• فیلترهایی مانند "نوع کابل"، "سطح ولتاژ"، "نوع نصب"، "برند" و "تعداد رشته" قرار داده شود.

• فایل دیتاشیت هر کابل به همراه جدول مشخصات فنی در صفحه محصول قابل دانلود باشد.

• یک راهنمای انتخاب کابل با زبان ساده برای مشتریان غیرمتخصص منتشر شود.

سؤالات متداول

۱. کابل LV چیست و در چه کاربردهایی استفاده می‌شود؟

کابل LV یا فشار ضعیف، به کابل‌هایی گفته می‌شود که برای ولتاژهای زیر ۱ کیلوولت استفاده می‌شوند. کاربرد آن‌ها شامل برق‌کشی داخلی ساختمان‌ها، روشنایی، پریزها، تابلوهای برق و سیستم‌های سبک صنعتی است.

۲. کابل MV چه تفاوتی با کابل LV دارد؟

کابل MV (فشار متوسط) برای ولتاژهای بین ۱ تا ۳۳ کیلوولت استفاده می‌شود و معمولاً ساختار پیچیده‌تری دارد (شامل لایه نیمه‌هادی، زره و شیلد). این کابل‌ها مناسب پروژه‌های صنعتی، پست‌های برق، و شبکه‌های توزیع برق هستند.

۳. آیا می‌توان کابل MV را به جای LV در پروژه‌های معمولی استفاده کرد؟

خیر، کابل MV برای ولتاژهای بالا طراحی شده و استفاده از آن در ولتاژهای پایین، از نظر فنی و اقتصادی به‌صرفه نیست. همچنین، نصب آن نیاز به تخصص بیشتری دارد.

۴. کابل زره‌دار مناسب چه محیط‌هایی است؟

کابل‌های زره‌دار (Armoured) برای محیط‌هایی با احتمال آسیب مکانیکی بالا مانند دفن در زمین، محیط‌های صنعتی یا مسیرهایی که کابل در معرض فشار و ضربه قرار دارد، استفاده می‌شوند.

۵. کابل XLPE چیست و چه تفاوتی با PVC دارد؟

XLPE نوعی عایق مقاوم‌تر نسبت به حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی است که بیشتر در کابل‌های MV استفاده می‌شود. در حالی که عایق PVC اقتصادی‌تر بوده و برای کابل‌های LV کاربرد بیشتری دارد.

۶. آیا کابل‌های فشار متوسط گران‌تر از کابل‌های فشار ضعیف هستند؟

بله. به دلیل ساختار چندلایه، عایق خاص و نیاز به ایمنی بالا، کابل‌های MV معمولاً گران‌تر از کابل‌های LV هستند.

۷. از کجا بدانم کدام نوع کابل برای پروژه‌ام مناسب‌تر است؟

برای انتخاب صحیح، ابتدا ولتاژ کاری، مقدار جریان، طول مسیر و شرایط نصب (داخل ساختمان، دفنی، مرطوب یا صنعتی) را مشخص کنید. سپس از مشاوران فنی فروشگاه یا دفتر طراحی برق پروژه کمک بگیرید.